Buca’da Tarihi Su Kemerine Cepheli Parselde Yapılaşma

İzmir’in en kalabalık ilçesi Buca’da Zafer Mahallesi’nin Kangöl mevkisinde bir bölgenin, orman vasfını yitirdiği gerekçesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na devredilerek parselasyonu yapıldı. Bu bölgede bulunan ve 18146 metre kare olan bir parsel, 1038 Ada 27 Parsel olarak işaretlendi.

Berk Hızlıateş: Bölgenin tarihi değeri var

Bölgenin tarihi önemi hakkında bilgi veren Yaşanabilir Buca Derneği Yönetim Kurulu üyesi Berk Hızlıateş "Tarihi kaynaklara ve araştırmalara göre 19. yüzyıldan itibaren Buca’nın su ihtiyacını karşıladığı en önemli kaynaklardan birisi olan Kangöl suyunun Buca’ya ulaşması için, 1846 yılında Osmanlı Devleti’nden izin alınmış ve tüm masraflar Buca’da yaşayan halklar tarafından karşılanmış. Su yolunun inşası Mühendis Vasiliyadis tarafından yapılmış ve suyun Buca’ya ulaşması için bir çok su kemeri inşa edilmiş. Kangölü Su Yolu, Kızılçullu (Osmanağa) Su Kemerleri’ne kadar toplamda sekiz kilometre uzunluğa sahipti. Günümüze en sağlam şekilde ulaşan dört gözlü olan su kemeri ne yazık ki yapılaşma tehdidi ile karşı karşıya. Su kemerinin sadece 15 metre yakınına kadar parselasyon yapıldı ve ilgili parsel beş dönümden büyük olduğu için yapılaşmanın önü açıldı. İlgili parselde şu anda taş duvar ve su sondaj çalışmaları yapılıyor" dedi.

Mülkiyeti bir konut yapı kooperatifine ait olan parselde hobi bahçesi şeklinde kaçak yapılaşma hazırlığı yapıldığı tahmin ediliyor.

Ali Kazım Öz 2019 yılında yazdığı makalede “Dereköy/Kangölü vadisinin doğal ve kültürel miras alanı olarak değerlendirilebilmesi için İzmir, Buca, Yıldız Mahallesi, 1038 ada 17, 18 ve 26 parsellerin acilen kamulaştırılması gerekmektedir. Bundan sonraki aşama, mimari mirasın teşhis ve koruma yaklaşımının belirlenmesi, uygulamaya yönelik müdahale tanımlarının yapılması, kent idar
ecileri ve yerel halkın bu yapıları benimseyerek korumasını sağlayacak çözümler üretilmesi olacaktır. Acil koruma tedbiri olarak; yapıların sağlamlaştırılması ve mevcut durumunun korunmasını sağlayacak bütünleşik koruma teknikleri uygulanabilir. Böylece, resmi kayıt altına alınmış bir alanın toplum nezdinde yeniden meşrulaştırılması, dönem özelliklerinin bilinir hale getirilmesi, kültürel turizm için kullanılması ve böylece dolaylı bir şekilde korunması sağlanabilir.” demişti.

Atalarımızın Toprakları isimli internet sitesi de uyarmıştı;

“Kangöl bölgesi, İzmir’de tarihi su yollarının korunabildiği yegane bölgedir. Tarihi kemerlerin yanı sıra, suyu taşıyan borular, su depoları, su borularının içine yerleştirildiği açık ve kapalı tüneller halen mevcuttur. Kangöl bir anlamda tarihi su yolları için bir açık hava müzesi niteliğindedir. Kangöl bölgesinin ve tarihi kemerlerin daha da zarar görmesini önlemek için bölgenin acilen sit alanı olarak ilan edilmesi gerekmektedir. Koruma statüsü ilan edilmediği ve bölge ileride yapılaşmaya açıldığı takdirde bu bölgenin yok olması sürpriz olmayacaktır.”

Şu an için bölgede yaratılmış beş parsel bulunuyor ancak bu parsellerden üç tanesi 22/02/2024 Tarihli 3402 sayılı kanunun 22/A maddesi gereğince yenilemenin tescili işlemi ile pasife alınmış durumda.

Kaynaklar:

(4) İzmir’de Yeni Bir Keşif: Kangölü Su Kemerleri | Ali Kazım Öz - Academia.edu

BUCA'NIN UNUTULAN SUYOLU: KANGÖL - Atalarımızın Toprakları

Tarihi Mekanlar Kişisel Ansiklopedi Erol ŞAŞMAZ